Miền trung California chống chọi với nước nhiễm độc hoá chất

Tại vùng Central Valley của California, hàng trăm giếng cung cấp nước dùng cho 1 triệu cư dân đã bị nhiễm một hóa chất mà một số chuyên gia cho rằng đây là “một trong các tác nhân gây bệnh ung thư mạnh nhất thế giới’

05:10 20/07/2017

Hôm thứ ba ngày 18 tháng 7, tiểu bang California bắt đầu bước đi đầu tiên nhằm chỉnh đốn lại chất này, vốn có tên là 1,2,3, TCP, nhưng kết quả thử nghiệm cho thấy nó cũng xuất hiện trong các nhà máy lọc nước trên khắp Hoa Kỳ.

Một số cư dân sống trong vùng Central Valley tin, TCP là tác nhân đã gây ra nhiều vấn đề sức khỏe cho thân nhân của họ và của cộng đồng cư dân trong khu vực.

Jerry Tinoco, 45 tuổi, cư dân thành phố Arvin trong vùng này, cho hay ít nhất có 3 thân nhân của ông đã được chuẩn đoán mắc bệnh ung thư. Ông nói: “Thật là phẫn nộ, đây là tác nhân do con người gây ra, vì thế cần phải truy ra thủ phạm chứ”

Tuy chưa có cuộc khảo sát nào cho thấy tác nhân nói trên gây ra bệnh ung thư trong các cộng đồng đặc biệt nào đó, nhưng một số nhà chuyên môn và cư dân cho phóng viên NBC News lại cho rằng, chẳng qua nghiên cứu chưa được thực hiện ở những thành phố như Arvin.

NBC News có mặt ở Arvin khi thành phố tiến hành xét nghiệm lượng TCP trong nước uống tại đây, và kết quả cho thấy, nước dùng của Arvin chứa hàm lượng TCP cao gấp 6 lần mức cho phép’

Theo Cơ quan Bảo vệ Môi trường (EPA), “TCP có thể gây ra bệnh ung thư cho con người’ và Uỷ ban Kiểm soát Nguồn nước của tiểu bang California khuyến cáo cư dân không nên dùng nước nhiễm TCP để tắm rửa vì có thể hít phải hoá chất này.

Giáo sư Paul Tratnyek tại đại học Khoa học và Y khoa Oregon, vốn là chuyên gia từng nghiên cứu TCP cho Bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ, nhận định, có ít hoá chất có độc tính như TCP. “Ít có độc chất nào mạnh như TCP, chỉ cần có mặt với liều lượng rất nhỏ trong nước cũng đủ gây ra vấn đề về sức khỏe,” ông Tratnyek nói.

TCP là một chất tẩy nhờn được sử dụng trong sản xuất các sản phẩm nhựa. Luật sư Todd Robbins cho hay, sự hiện diện của hoá chất này trong nguồn nước trên khắp miền Trung California chủ yếu là do hai nhà sản xuất công nghiệp khổng lồ đã tái chế TCP và đưa vào thuốc trừ sâu. “TCP có trong nguồn nước uống ở Central Valley vì Công ty Hoá chất Dow và Công ty dầu hoả Shell từ hàng chục năm trước đã thấy cơ hội tận dụng nước thải độc hại tại các nhà máy hoá chất, đóng thùng rồi bán cho nông dân. Người làm nông lại đẩy chúng vào đất,” ông Robbins giải thích.

Luật sư Robbins đang đại diện cho 30 cộng đồng khởi kiện hai công ty Dow và Shell, buộc họ trả hàng triệu Mỹ kim để lọc nguồn nước. Hồi năm 2010, các công ty này đã thắng vụ kiện của thành phố Redlands nhưng họ phải thoả thuận dàn xếp các vụ kiện khác, hay mới đây, lần đầu tiên thua trong vụ kiện của thành phố Clovis, cách Arvin hai tiếng đồng hồ về hướng Bắc. Một bồi thẩm đoàn đã ra phán quyết buộc bên bị phải chi $22 triệu Mỹ kim để xử lý nước nhiễm độc và loại TCP khỏi các giếng nước trong thành phố.

Trong số những tài liệu ông Robbins thâu thập được có một biên bản nội bộ, trong đó cho thấy các nhà khoa học của công ty Dow gọi TCP là “rác rưởi,” và thừa nhận hoá chất có ít tác dụng trong việc giết côn trùng. Một biên bản của Shell đưa ra mối quan ngại về độc tính của hoá chất đối với động vật. Như vậy, ít nhất là từ những năm 1970 thì các công ty này đã biết hoá chất có nguy cơ trực tiếp đối với nước ngầm.

Hiện Dow và Shell từ chối phỏng vấn. Họ chỉ ra rằng, không có nghiên cứu khoa học nào chứng minh TCP gây ra ung thư cho con người.

Còn bây giờ thì tiểu bang buộc phải ra tay. Uỷ ban Kiểm soát Nguồn nước của California dự kiến sẽ bỏ phiếu liệu có nên bắt buộc phải loại bỏ TCP nếu lượng hoá chất này đạt đến ngưỡng nào đó.

Và tiền lệ từ California sẽ trở nên quan trọng trên cả nước. Theo dữ liệu từ Tổ chức Môi trường (Environmental Working Group), TCP được phát giác tại các cơ sở lọc nước ở ít nhất 17 tiểu bang đang phục vụ hàng triệu người dân.