Sự kiện khoa học thế giới nổi bật năm 2017

Chỉ còn ít ngày nữa chúng ta sẽ đón năm 2018. Hãy cùng nhìn lại những sự kiện, thành tựu nổi bật, đáng lưu tâm của giới khoa học trong năm 2017.

12:30 26/12/2017

1)      Nhật thực toàn phần ở Mỹ

Ngày 21 tháng 8 năm 2017, hàng triệu người Mỹ đã được chứng kiến hiện tượng nhật thực toàn phần đầu tiên kể từ năm 1918. Hiện tượng này cũng là cơ hội hiếm có để thu thập các dữ liệu phục vụ cho việc nghiên cứu sâu hơn về mặt trời, khí quyển Trái Đất và vũ trụ. Lần nhật thực toàn phần tiếp theo sẽ xảy ra vào năm 2024.

2) Điều khiến chó sói khác biệt với chó nhà

Phóng viên James Gorman của tờ Time đã theo chân các nhà khoa học – những người đang nỗ lực giải ẩn số về những gene khiến chó sói khác biệt với chó nhà. Các nghiên cứu cho biết, để sói con trở nên gần gũi và thân thiện hơn, con người phải ở bên chúng 24/24. Mặc dù sói con rất đáng yêu, nhưng khi lớn lên bản năng của kẻ săn mồi sẽ vẫn được đánh thức bên trong chúng. Các nhà khoa học hi vọng nghiên cứu gene sẽ giải mã bí ẩn khiến một số loài sói tiền sử tiến hoá thành loài thú cưng chúng ta thấy hiện nay.

4)      Điều trị dị tật thai nhi trước khi em bé chào đời

Phóng viên Denise Grady của tờ Time đã chứng kiến các bác sĩ tiến hành phẫu thuật điều trị tật nứt đốt sống (spina bifida) của một thai nhi 24 tuần tuổi. Các bác sĩ hi vọng phẫu thuật sẽ thay đổi cuộc sống của những thai nhi mang dị tật bẩm sinh. 28 cuộc phãu thuật đã được tiến hành với kết quả rất khả quan. 

5)      Tạm biệt Cassini

Tàu thăm dò Cassini đã chụp lại những bức ảnh về Sao Thổ, các mặt trăng và vành đai kể từ khi đi vào quỹ đạo của hành tinh này năm 2004. Sứ mệnh của Cassini vừa kết thúc vào tháng 9. Nhờ Cassini, các nhà khoa học đã phát hiện mặt trăng Titan và Enceladus có thế hỗ trợ sự sống ngoài hành tinh. Các dữ liệu Cassini gửi về cũng phục vụ rất nhiều cho việc nghiên cứu về hệ mặt trời của chúng ta.

6)     Cái đẹp và sự tiến hoá

Tại sao cái đẹp lại tồn tại trong tự nhiên? Để trả lời câu hỏi này, nhà điểu học Richard O. Prum đang nghiên cứu một lý thuyết phát triển bởi Charles Darwin cho rằng động vật thu hút đối phương không chỉ nhờ những gene tốt hay dáng vẻ của chúng. Theo ông, các loài vật – đặc biệt là các loài chim ông đang nghiên cứu –lựa chọn bạn tình một cách chủ quan, dựa trên “gu” thẩm mĩ riêng của chúng.

7)      Niềm hi vọng cho bệnh nhân ung thư ở Châu Phi

Một bệnh nhân đang điều trị tại Viện Ung Bướu của Bệnh viện Mulago tại Kampala, Uganda

Các công ty dược phẩm lớn cùng tổ chức American Cancer Society sẽ tạo cơ hội cho bệnh nhân ung thư ở Châu Phi được tiếp cận với các loại thuốc với giá rẻ. Ước tính, ung thư thư đã cướp đi sinh mạng của 450,000 người trên khắp châu lục, trong đó rất nhiều trường hợp có thể cứu sống được như ung thư vú, cổ, hay tuyến tiền liệt. Chương trình trên không chỉ cung cấp thuốc men cho người bệnh mà còn giúp cải thiện tình trạng thiếu hụt bác sĩ chuyên khoa ung thư ở Châu Phi. 

8)      Những nguyên nhân và hậu quả của “đại dịch” béo phì

Đồ ăn chế biến sẵn, nước ngọt, thức ăn nhanh là mặt hàng kinh doanh béo bở. Tuy nhiên, tỉ lệ tiêu thụ các lại thực phẩm kể trên tăng lên thì tỉ lệ người béo phì và các bênh liên quan cũng tăng lên. Điều này đã được chỉ ra trong hàng loạt các nghiên cứu ở nhiều nước trên thế giới, bắt đầu từ Brazil, Ghana, và Colombia. 

9) Những hệ mặt trời khác

Sao lùn đỏ - Trappist-1 – cách Trái Đất 40 năm ánh sáng, được bao quanh bởi 7 hành tinh và 3 trong số đó có thể có nước và sự sống. Mặc dù phát hiện được rất nhiều hành tinh khác quay quanh các ngôi sao trong dải ngân hà Milky Way 3 hành tinh của Trappist-1 là những nơi đầu tiên được ghi nhận có thể có sự sống.

10)  Hậu quả để lại của dịch Zika

 

Năm ngoái, WHO đã tuyên bố rằng Zika không còn là một địa dịch toàn cầu. Tuy nhiên, những ảnh hưởng của loại virus này gây ra ở trẻ sơ sinh chỉ mới bước đầu được nghiên cứu. Ở miền bắc Brazil, nơi đầu tiên phát hiện mối liên hệ giữa virus Zika và bệnh đầu nhỏ, nhiều gia đình đang phải vật lộn để chăm sóc những em bé bị dị tật. Các nhà khoa học đang tiến hành nghiên cứu trên một cặp song sinh (một bé bị dị tật và một bé thì không) để tìm hiểu ảnh hưởng của virus này lên thai nhi

11) Sự va chạm của sao neutron

Năm 2016, các nhà khoa học đã xác nhận phần mấu chốt trong thuyết tương đối tổng quát của Einstein khi tuyên bố đài quan trắc LIGO, Mỹ đã phát hiện sóng hấp dẫn phát ra từ một cuộc va chạm của hai hố đen. Các nhà khoa học đã được trao tặng giải Nobel danh giá cho phát hiện mang tính đột phá này. Tuy nhiên chưa dừng lại ở đó, tháng 10 vừa qua, giới khoa học còn quan sát được hiện tượng hai ngôi sao neutron đâm vào nhau, tạo ra nhiều kim loại quý và các nguyên tố nặng khác. Theo giới chuyên gia, những thông tin xoay quanh những sự kiện này sẽ giúp chúng ta vén bức màn bí ẩn về sự khởi đầu của vũ trụ.  

12) Bệnh giang mai trở lại

For decades, syphilis was considered a sexually transmitted disease of the past. Nhiều thập kỉ nay, người ta đã tưởng bệnh giang mai chỉ còn là quá khứ. Tuy nhiên, sự lan rộng của nó ở thành phố Oklahoma cho thấy căn bệnh này sẽ lại bùng phát ở Mỹ, như một hậu quả của nạn heroin và ma tuý đá. Chính quyền đã theo dõi hàng tháng trời, dùng đến cả Facebook để phát hiện người mắc bệnh và đưa họ đến cơ sở y tế chữa trị.

13) Điều trị cai nghiện ở trẻ sơ sinh

Jamie Clay và con gái lớn, bé Jakiah Rayne Clay (bên trái) và em bé thứ hai Jay’la Cy’Anne Clay một ngày tuổi (bên phải). Jamie đã sử dụng các thuốc opoid khi biết mình mang thai lần hai. Jay’la đang được điều trị tại một bệnh viện ở Richmond, Kentucky.

Những năm gần đây, số trẻ sơ sinh phụ thuộc vào ma tuý, đặc biệt là các chất giảm đau nhóm opoid đã tăng mạnh. Những đứa trẻ tội nghiệp đó bị buộc phải tách khỏi mẹ - người cũng đang phải vật lộn với cơn nghiện của mình. Tuy nhiên, nghiên cứu chỉ ra rằng việc tách trẻ khỏi mẹ chỉ khiến bé phục hồi chậm hơn.